Opis projektu
Czy zauważyłeś starą kapliczkę, która została zdewastowana przez chuliganów?
Lub figurę przydrożną przewróconą w czasie burzy lub wichury?
Być może zauważyłeś stary połamany lub nieudolnie odmalowany krzyż przydrożny?
Wiele osób, stowarzyszeń lub NGO czy też samorząd lokalny podejmuje działania w celu odnowienia, odbudowy lub odrestaurowania obiektów historycznych jak krzyże, figury lub kapliczki. Ale skąd czerpać dokładne informacje jak one wyglądały? Czy kolor był żółty czy czerwony? Piaskowiec czy beton? Jakich wymiarów była głowa postaci i czy patrzyła w lewo z podniesioną dłonią czy z kwiatami?
Projekt zakłada inwentaryzację 10 najstarszych i najcenniejszych figur oraz kapliczek przydrożnych z terenu Gminy Piaseczno oraz wpisanie ich indywidualnie do Rejestru Zabytków MWKZ w celu ich profesjonalnego zachowania dla kolejnych pokoleń.
Inspiracją do projektu jest niedawno wydana publikacja "KAPLICZKI ZNAD JEZIORKI".
https://piaseczno.eu/poznaj-kapliczki-i-krzyze-znad-jeziorki/
Projekt wydawniczy, który opracowały Małgorzata Siuta (tekst, zdjęcia) oraz Katarzyna Kozłowska (grafika, zdjęcia) – pracownice Chojnowskiego Parku Krajobrazowego, prezentuje subiektywny wybór kapliczek i krzyży przyrożnych, świętych figur, kapliczek nadrzewnych i nadomowych. Najwięcej tych obiektów znajduje się na wsiach i przy skrzyżowaniach dróg, głównie w Gołkowie, Bogatkach, Głoskowie, Pęcherach i Łbiskach. Różnorodność ich form oraz rewitalizacje obiektów pokazują, jak ważna jest lokalna tradycja i jak zróżnicowane są między sobą nawet poszczególne wsie:
"Krajobraz na obrzeżach stolicy podlega intensywnych przemianom, zmieniają się także same kapliczki. Broszura jest próbą udokumentowania lokalnych kapliczek oraz spisania ustnych przekazów na ich temat."
"Tymczasem na naszym terenie jest sporo naprawdę pięknych i ciekawych obiektów. Do najstarszych, datujących się na XIX wiek, należą kolumna przy Rondzie Bitwy pod Gołkowem w Piasecznie, figura Maryi przy dawnym dworze w Wólce Kozodawskiej, figura św. Nepomucena w Żabieńcu, kapliczka maryjna przy szosie Bogatki – Wólka Pęcherska, kapliczka postumentowa w Łosiu, kapliczka przy rondzie Solidarności w Piasecznie czy pozbawiona już figury kolumna przy parku dworskim Chylice-Pólko."
https://piaseczno.eu/wp-content/uploads/2021/04/kapliczki-bez-spad%C3%B3w-i-z-ok%C5%82adk%C4%85.pdf
Dla samorządów rozpoznanie zabytków ruchomych znajdujących się na ich terenie, jest równie ważne co rozpoznanie zabytkowej architektury. Wiedza ta może być bardzo przydatna w podejmowaniu działań promocyjnych regionu. Najcenniejsze zabytki ruchome mogą stać się wizytówką dla gminy, ściągającą miłośników sztuki, turystów czy pielgrzymów.
Samorządy często są właścicielami zabytków ruchomych, czy to stanowiących wyposażenie urzędów, czy będących detalem architektonicznym na kamienicach komunalnych lub figurą przydrożną w terenie. Dla właściciela zabytku rozpoznanie własnego zasobu to obowiązek. Karta ewidencyjna zabytku ruchomego jest przydatna nie tylko w identyfikacji przedmiotu przez właściciela. W razie zagubienia czy kradzieży zabytku ewidencja staje się podstawowym źródłem informacji o wyglądzie obiektu dla organów ścigania, a zamieszczone w niej zdjęcia ułatwiają rozpoznanie znalezionych lub odzyskanych dzieł sztuki.
Karty ewidencyjne, podając informacje o stanie zachowania zabytku wraz z zaleceniami konserwatorskimi, są dla właściciela cenną wytyczną dla sprawowania skutecznej opieki nad zabytkiem.
Uzasadnienie potrzeby realizacji projektu
Przykładem profesjonalnego dbania o renowację kapliczki jest kapliczka w Gołkowie:
Kapliczka na skrzyżowaniu ulic Gołkowskiej i Zielonej w Gołkowie, ufundowana w 1925 roku przez lokalnego mieszkańca pana Tomasza Rosłona. Jest wpisana do rejestru zabytków łącznie z terenem cmentarza wojennego z I wojny światowej, który znajduje się za nią. Na cmentarzu leżą żołnierze polegli w czasie forsowania Jeziorki w lipcu 1915 r.
W 2020 roku kapliczka przeszła remont pod nadzorem konserwatora zabytków dzięki czemu jest DOKŁADNYM ODWZOROWANIEM oryginału. Dokumentacja jest przygotowana i jej kopia spoczywa w państwowych archiwach u Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Jest to przykład profesjonalnego podejścia do dbania o kapliczki i wzór do naśladowania dla wszystkich innych.
W ten sposób powinny być wykonane kolejne, ale to wymaga ich pełnej inwentaryzacji przez osoby zajmujące się profesjonalnie tematyką pomników nagrobnych, kapliczek i figur przydrożnych.